Voordat kinderen leren lezen en schrijven zijn ze op hun eigen manier al een tijdje bezig met letters en klanken. Ze herkennen hun 'eigen letter' en zijn bezig met allerlei vaardigheden die vooraf gaan aan het aanvankelijk lezen en spellen. Deze vaardigheden bestaan bijvoorbeeld uit:
- Auditieve discriminatie: het verschil horen tussen verschillende klanken. Een u klinkt anders dan een uu en een b anders dan een p.
- Auditieve analyse: een woord in stukjes kunnen hakken. Boom wordt uit elkaar gehaald als b-oo-m.
- Auditieve synthese: het aan elkaar kunnen plakken van klanken tot een woord: v - uu- r wordt vuur.
Op een speelse manier wordt in de kleutergroepen al gewerkt aan dit 'hakken en plakken' met klanken en lettergrepen en met het herkennen van letters. Naast auditieve vaardigheden zijn ook visuele vaardigheden belangrijk. Visuele vaardigheden zijn bijvoorbeeld het herkennen van letters en het verschil zien tussen letters. Bij jonge kinderen is dit vaak nog lastig, zij draaien bijvoorbeeld de letters nog om (spiegelen) of zien het verschil onvoldoende.
Leren lezen en spellen
Wanneer alle voorwaarden voldoende ontwikkeld zijn zal een kind goed kunnen leren lezen en spellen. Bij sommige kinderen gaat dit echter moeilijker en wordt een logopedist ingeschakeld om een kind te begeleiden bij het verbeteren van deze voorwaarden of de klanktekenkoppeling.
Wat doet de logopedist?
Bij logopedie wordt gewerkt aan de klanktekenkoppeling (welke klank hoort bij welke letter; als je een b hoort hoe ziet die er dan uit?) en aan de auditieve vaardigheden. Bij veel kinderen staan de moeilijkheden met het leren spellen niet op zichzelf; er zijn soms ook andere problemen aanwezig in de spraak- en taalontwikkeling zoals moeite hebben met het vervoegen van woorden of een onduidelijke uitspraak. Een logopedist doet zowel onderzoek naar de auditieve en visuele vaardigheden als het spellen. Een logopedist mag geen dyslexie diagnosticeren.
Een logopedische behandeling die zich alleen richt op de spellingsvaardigheden wordt niet vergoed door de zorgverzekeraar. Vaak is er echter sprake van meer problemen dan alleen de spellingsontwikkeling en is logopedische hulp wel geïndiceerd om te werken aan de klanktekenkoppeling en de auditieve vaardigheden.
Vaak wordt uw kind in overleg met de leerkracht of intern begeleider/remedial teacher aangemeld als er sprake is van auditieve problemen en spellingsproblemen. Afstemming tussen school en logopedist is bij dergelijke problemen erg belangrijk. Bij kinderen met spellingsproblemen wordt in deze praktijk veel gebruik gemaakt van de methode 'Taal in blokjes' om de taal en spelling visueel te maken. Bij kinderen in verschillende leeftijdsgroepen op de basisschool worden goede resultaten behaald met deze methode.